Trong thế giới bóng đá hiện đại hào nhoáng và sôi động, nơi các giải đấu lớn như Ngoại hạng Anh, Champions League và World Cup thu hút sự chú ý nhất, có một chiếc cúp mang giá trị lịch sử, truyền thống và cảm xúc to lớn: Cúp FA, giải đấu lâu đời nhất thế giới và là biểu tượng thiêng liêng của bóng đá Anh. Cúp FA là gì? Tại sao giải đấu này lại đặc biệt và hấp dẫn đến vậy trong hơn 150 năm qua? Hãy cùng tìm hiểu!
Cúp FA là gì?
Theo BUBET, cúp FA là giải đấu bóng đá loại trực tiếp (knock-out) do Liên đoàn Bóng đá Anh tổ chức hàng năm, dành cho các câu lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp và bán chuyên tại Anh, từ Premier League, EFL Championship, đến các giải hạng dưới như League One, League Two, và thậm chí các giải nghiệp dư. Điểm đặc biệt của FA Cup là tính chất “cởi mở”, cho phép các đội bóng nhỏ có cơ hội đối đầu với những gã khổng lồ như Manchester United, Liverpool, hay Arsenal.
Mục tiêu của FA Cup là xác định đội vô địch qua các vòng đấu loại trực tiếp, với trận chung kết diễn ra tại sân vận động Wembley – biểu tượng bóng đá Anh. Đội vô địch nhận được cúp bạc FA Cup Trophy, cùng suất dự UEFA Europa League (nếu chưa đủ điều kiện tham dự Champions League). FA Cup được yêu thích bởi tính bất ngờ, khi các đội bóng nhỏ thường tạo ra những “cú sốc” (giant-killing) trước các đội mạnh.
Lịch sử hình thành và phát triển của Cúp FA
Cúp FA , tên đầy đủ là Cúp Thử thách của Hiệp hội Bóng đá Anh (FA), được tổ chức lần đầu tiên vào năm 1871, theo sáng kiến của Charles W. Alcock, lúc đó là thư ký của Hiệp hội Bóng đá Anh (FA). Alcock mong muốn tạo ra một môi trường cạnh tranh và công bằng cho tất cả các câu lạc bộ, bất kể quy mô, chuyên nghiệp hay bán chuyên nghiệp. Từ ý tưởng táo bạo này, giải đấu đã ra đời, nhanh chóng trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa bóng đá của đất nước sương mù này.
Cập nhật tin tức từ BUBET, trận chung kết đầu tiên diễn ra vào ngày 16 tháng 3 năm 1872, và Wanderers đã đánh bại Royal Engineers tại sân Oval ở London. Tuy khiêm tốn, nhưng đó là khởi đầu của một hành trình đầy cảm xúc, nơi tinh thần thể thao và truyền thống luôn được đặt lên hàng đầu.
Trong hơn một thế kỷ, Cúp FA đã trải qua những thăng trầm. Bị gián đoạn trong chiến tranh, giải đấu này luôn trở lại mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Năm 1923, trận chung kết đầu tiên diễn ra tại Sân vận động Wembley mới, với trận chung kết “Ngựa Trắng” huyền thoại: hơn 200.000 khán giả đã tụ tập để theo dõi trận đấu giữa Bolton và West Ham, tạo nên một trong những hình ảnh mang tính biểu tượng nhất trong lịch sử bóng đá Anh.
Vào những năm 1990, Cúp FA tiếp tục được hiện đại hóa. Các trận đấu được phát sóng trên toàn thế giới, và hình ảnh chiếc cúp bạc lấp lánh cùng những câu khẩu hiệu truyền thống như “Abide with Me” (Ở lại với tôi) trước giờ bóng lăn đã củng cố thêm tính thiêng liêng của giải đấu. Đặc biệt, chiến thắng dần dần của các đội bóng nhỏ hơn trước những “gã khổng lồ” đã tạo nên một “kịch tính” đặc biệt cho Cúp FA, một sự kiện mà ít giải đấu nào khác có thể sánh kịp.
Hình thức thi đấu và cơ hội cho “truyện cổ tích”
Cúp FA mở cửa cho hầu hết các câu lạc bộ Anh, từ các đội bóng lớn của Ngoại hạng Anh đến các đội bán chuyên nghiệp và thậm chí cả nghiệp dư. Giải đấu được chia thành hai giai đoạn chính: vòng sơ loại (dành cho các đội hạng dưới) và vòng chính (vòng một, bao gồm các câu lạc bộ từ League One và League Two; sau đó là vòng ba, chào đón các câu lạc bộ từ Championship và Premier League).
Điểm hấp dẫn của thể thức này nằm ở việc không có sự phân chia hạt giống: tất cả các trận đấu đều được bốc thăm ngẫu nhiên. Điều này có nghĩa là một đội bóng vô danh có thể chạm trán một đội bóng hàng đầu như Manchester United, Liverpool hoặc Arsenal ngay ở vòng đầu tiên. Sự ngẫu nhiên này tạo ra vô số bất ngờ, bất ngờ và “chuyện cổ tích”.
Ai có thể quên Lincoln City, một đội bóng ngoài giải Ngoại hạng Anh đã lọt vào tứ kết Cúp FA 2016-17, đánh bại Burnley của Ngoại hạng Anh? Hay Sutton United bé nhỏ, đội bóng đã gây chấn động khi đánh bại Coventry City năm 1989?
Đối với các câu lạc bộ nhỏ hơn, FA Cup không chỉ là một sân chơi hấp dẫn mà còn là một cơ hội tài chính. Chỉ một trận đấu với một đội bóng lớn, được truyền hình trực tiếp, có thể mang về hàng trăm nghìn bảng Anh, đủ để duy trì hoạt động của giải đấu trong cả một mùa giải.
Tuy nhiên, bắt đầu từ mùa giải 2024-25, Liên đoàn Bóng đá Anh (FA) đã bãi bỏ luật đá lại, cho phép các đội yếu hơn kiếm thêm doanh thu từ những trận đấu này. Điều này đã giúp lịch thi đấu của các đội bóng lớn dễ thở hơn, nhưng cũng khiến Cúp FA mất đi phần nào bản sắc vốn có, vốn từng rất giàu cảm xúc nhờ hình thức cá cược “hòa và đá lại”.
Tầm quan trọng và ảnh hưởng của Cúp FA trong bóng đá Anh
Không giống như các giải đấu thương mại ngày nay, FA Cup vẫn là một trận đấu của cảm xúc, tinh thần thể thao và niềm tự hào. Đối với người hâm mộ Anh, chiếc cúp này mang giá trị biểu tượng to lớn: lịch sử, truyền thống và khát khao chiến thắng hòa quyện tạo nên một kỳ tích.
Ngoài ra, đội vô địch FA Cup sẽ đủ điều kiện tham dự UEFA Europa League và cũng sẽ đủ điều kiện tham dự FA Community Shield, nơi họ sẽ đối đầu với nhà vô địch Ngoại hạng Anh. Đây không chỉ là một giải thưởng danh giá mà còn là bước đệm cho các đội bóng hy vọng tạo dấu ấn trên đấu trường châu Âu.
Nhiều câu lạc bộ đã trở thành biểu tượng của Cúp FA. Arsenal là đội thành công nhất, với 14 lần nâng cao chiếc cúp, gần đây nhất là vào mùa giải 2019-20, khi họ đánh bại Chelsea. Manchester United, Chelsea, Liverpool, Tottenham và Manchester City đều đã tạo dựng được tên tuổi trong lịch sử lừng lẫy của giải đấu.
Cúp FA không chỉ là nơi tôn vinh những đội bóng vĩ đại; mà còn là nơi lưu giữ những khoảnh khắc đáng nhớ. Bàn thắng solo huyền thoại của Ricky Villa cho Tottenham năm 1981, cú sút xa tuyệt đẹp của Steven Gerrard năm 2006, và pha cản phá penalty quyết định của Tim Krul năm 2020, tất cả đều in sâu trong ký ức của hàng triệu người hâm mộ.
Cúp FA là một viên ngọc quý của bóng đá hiện đại. Tuy không sở hữu số tiền thưởng khổng lồ như Champions League hay Ngoại hạng Anh, nhưng giá trị tinh thần, lịch sử và cảm xúc của nó là vô giá. Từ những sân cỏ nhỏ bé đến những khán đài tráng lệ của Wembley, từ những cầu thủ nghiệp dư đến những siêu sao triệu đô, tất cả đều có thể làm nên huyền thoại của giải đấu lâu đời nhất nước Anh.
Những khoảnh khắc đáng nhớ
- Wimbledon 1988: Đội bóng nhỏ bé Wimbledon đánh bại Liverpool hùng mạnh, với bàn thắng của Lawrie Sanchez và pha cản phá penalty của Dave Beasant.
- Ryan Giggs 1999: Pha solo huyền thoại của Ryan Giggs cho Manchester United trước Arsenal ở bán kết, giúp đội giành cú ăn ba lịch sử.
- Steven Gerrard 2006: Liverpool lội ngược dòng trước West Ham trong trận chung kết, với Gerrard ghi bàn gỡ hòa 3-3 từ cú sút xa, trước khi thắng luân lưu.
- Wigan 2013: Wigan Athletic gây sốc khi đánh bại Manchester City 1-0, với bàn thắng phút 91 của Ben Watson.
- Manchester United 2024: Thắng Manchester City 2-1 trong chung kết, đánh dấu danh hiệu FA Cup thứ 13 của họ.
Trên đây là những thông tin về cúp FA là gì được chúng tôi tổng hợp mà bạn có thể tham khảo qua. Cảm ơn bạn đã đọc bài viết của chúng tôi.
