Đối với người chăn nuôi gia cầm, bệnh Gumboro không còn quá xa lạ, bởi nó rất nguy hiểm và thực sự gây hại nghiêm trọng cho vật nuôi. Hiểu được điều này, chúng tôi đã biên soạn và gửi đến bà con những bài viết phổ biến nhất về bệnh Gumboro ở gà, với thông tin về bệnh Gumboro là gì, nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng ngừa và phác đồ điều trị chi tiết nhất.
Bệnh Gumboro là gì?
Theo P3, bệnh Gumboro còn được gọi là Bệnh Viêm Túi Truyền Nhiễm hay IBD. Đây được coi là một bệnh truyền nhiễm cấp tính ở gà, lây lan nhanh chóng. Bệnh do virus Gumboro gây ra và thường gặp ở gà từ 1 đến 12 tuần tuổi, trong đó gà từ 3 đến 6 tuần tuổi dễ mắc bệnh nhất.
Bệnh gây sưng, chảy máu hoặc teo túi Fabricius ở gà. Bệnh được phát hiện lần đầu tiên tại làng Gumboro – Hoa Kỳ vào năm 1957, do đó có tên là Gumboro.
Nguyên nhân và cách lây aan
Theo tham khảo từ những người tham gia đá gà P3, nguyên nhân chính là virus IBDV, có hai serotype: serotype 1 gây bệnh ở gà, serotype 2 ít độc lực hơn. Virus tồn tại dưới dạng hai phân đoạn RNA kép, kháng cự cao với nhiệt độ (sống sót 70°C trong 30 phút) và hóa chất thông thường. Nguồn lây:
- Trực tiếp: Phân, lông, dịch tiết của gà bệnh. Virus bài tiết qua phân lên đến 100 ngày.
- Gián tiếp: Thiết bị chăn nuôi, xe vận chuyển, thức ăn nhiễm bẩn, thậm chí gió mang phân khô.
- Yếu tố nguy cơ: Mật độ nuôi cao, vệ sinh kém, gà con non (3-6 tuần tuổi nhạy cảm nhất). Vaccine kém chất lượng hoặc lịch tiêm sai cũng góp phần.
Ở Việt Nam, chăn nuôi nhỏ lẻ dễ bùng phát do thiếu kiểm dịch. Nghiên cứu của Viện Thú y Quốc gia cho thấy vvIBDV phổ biến ở miền Nam, lây lan qua buôn bán gà sống.
Triệu chứng bệnh Gumboro ở gà
Khi gà mắc bệnh Gumboro, gà sẽ có biểu hiện lờ đờ, chán ăn, lông xù, mất nước, thường co cụm trong chuồng, vườn. Đặc biệt, gà sẽ có các triệu chứng bất thường như hậu môn co rút, kèm theo tiêu chảy, phân lỏng, có bọt.
Bệnh Gumboro là tình trạng chảy máu nghiêm trọng ở cơ đùi và cơ ức. Túi Fabricius sưng lên và biến mất sau 8-10 ngày, có thể có chảy máu hoặc còn sót lại trong túi Fabricius, tùy thuộc vào tình trạng của gà.
Kiểm soát bệnh Gumboro
Thông thường, bà con sẽ nghĩ ngay đến việc vệ sinh chuồng trại, khử trùng để hạn chế sự phát triển của mầm bệnh. Đúng vậy! Đây là một biện pháp hữu ích, nhưng thú y Việt Anh Viavet khuyến cáo bà con nên sử dụng vắc-xin để phòng bệnh. Để sử dụng vắc-xin đạt hiệu quả tối đa, việc lựa chọn vắc-xin cho trang trại là điều quan trọng nhất, bà con nên tham khảo ý kiến và hỗ trợ của các chuyên gia, cơ sở thú y để đảm bảo sử dụng vắc-xin hiệu quả.
Phương pháp điều trị và phòng ngừa
Không có thuốc đặc trị virus, chỉ hỗ trợ triệu chứng:
- Hỗ trợ: Bù nước điện giải (ORS), vitamin, kháng sinh ngừa nhiễm khuẩn thứ phát (như E. coli).
- Cách ly: Tiêu hủy đàn bệnh, khử trùng chuồng trại bằng formalin 2% hoặc NaOH.
Phòng ngừa là chìa khóa:
- Vaccine: Tiêm chủng từ 7-14 ngày tuổi với vaccine sống (Bursine) hoặc bất hoạt. Lịch: 2 liều cách 1 tuần. Vaccine vector (dùng NDV) hiệu quả cao.
- Biện pháp sinh học: Vệ sinh chuồng, mật độ 10-15 con/m², kiểm dịch đầu vào. Sử dụng all-in-all-out.
- Giám sát: Kiểm tra kháng thể định kỳ, vaccine booster cho gà mái sinh sản.
Ở Việt Nam, chương trình tiêm chủng quốc gia của MARD miễn phí vaccine Gumboro, đạt tỷ lệ bao phủ 80%. Nghiên cứu gen vaccine địa phương đang phát triển để chống biến chủng.
Phác đồ điều trị bệnh Gumboro ở gà
Thuốc thú y Antigumboro – Công thức đặc biệt dành cho đàn gà mắc bệnh Gumboro. Thuốc có hiệu quả trong việc phòng ngừa và điều trị các triệu chứng của bệnh Gumboro.
Với tác dụng cải thiện chức năng gan, thận ở gà, thuốc có thể giúp gà tăng khả năng kháng viêm và hạ sốt trong trường hợp nhiễm trùng do vi khuẩn, virus gây sốt. Từ đó, giúp các cơ quan miễn dịch (túi fabricius, tuyến ức) của gà bệnh nhanh chóng phục hồi. Đồng thời, thuốc giúp tăng sức đề kháng, cân bằng điện giải, cầm máu và kích thích hệ miễn dịch chống lại virus Gumboro. Thuốc đã nhận được nhiều phản hồi tích cực từ người chăn nuôi khi giúp giảm nhanh tỷ lệ chết và tăng sức đề kháng cho gà khỏe mạnh. Chính vì vậy, Công ty TNHH Thuốc Thú y Việt Anh (Viavet) rất tự tin giới thiệu sản phẩm Thuốc Thú y Antigumboro đến với bà con nông dân.
Một lưu ý nhỏ khi điều trị bệnh Gumboro ở gà là không nên sử dụng kháng sinh ngay mà cần bổ sung thuốc hỗ trợ trước. Phác đồ điều trị cụ thể như sau: Sử dụng kháng thể đa giá Gumboro + Newcastle của thuốc thú y Viavet tiêm hoặc uống. Đồng thời, bổ sung cho gà thuốc phối hợp Az.KTMD có tác dụng kích thích miễn dịch. Sau 3 ngày, tiếp tục cho gà uống các loại thuốc sau để bổ sung điện giải, giúp tăng sức đề kháng cho gà : Glucose KC, Antigumboro, Az.Paza C.
Sử dụng một trong các biện pháp khắc phục sau vào ngày thứ 4 đến ngày thứ 5 để ngăn ngừa nhiễm trùng thứ phát trong 3-5 ngày:
- Ampi – Coli extra…………………1g/10kg BG/ngày hoặc 1g/2 lít nước
- Via.Gentacos …………………………1g/10kg BG/ngày hoặc 1g/2 lít nước
- Amcoli – Forte……………………….1g/10kg BG/ngày hoặc 1g/2 lít nước
- Az.Moxy 50s…………………..1g/25kg BG/ngày hoặc 1g/4 lít nước
Thách thức và nghiên cứu mới
Thách thức lớn là biến chủng vvIBDV kháng vaccine cũ, đòi hỏi vaccine mới. Biến đổi khí hậu làm tăng lây lan qua côn trùng. Giải pháp: Vaccine DNA, CRISPR chỉnh sửa gen kháng bệnh. Các nước như Trung Quốc và Brazil áp dụng “biosecurity level 3” thành công.
Tương lai, công nghệ sinh học sẽ giảm tỷ lệ mắc 90%. Nông dân Việt cần hợp tác với thú y địa phương và áp dụng IoT giám sát sức khỏe đàn.
Chúng tôi hy vọng rằng những thông tin chúng tôi gửi đến bạn thực sự hữu ích và giúp bạn có được cái nhìn tổng quan nhất về bệnh Gumboro là gì – một căn bệnh có tỷ lệ tử vong từ 40-70%.
