Bệnh viêm ruột hoại tử ở gà là một trong những bệnh lý phổ biến, đặc biệt ở các đàn gà nuôi nhốt tập trung. Bệnh này có thể diễn biến âm thầm, ban đầu gà không biểu hiện rõ triệu chứng, khiến người chăn nuôi khó phát hiện sớm. Khi bệnh tiến triển, dấu hiệu rõ rệt nhất thường thấy ở phân gà. Nếu phát hiện kịp thời và áp dụng phương pháp điều trị đúng, tỷ lệ khỏi bệnh ở gà là rất cao, giúp giảm thiểu thiệt hại kinh tế cho người nuôi.
Nguyên nhân gây bệnh viêm ruột hoại tử ở gà
Nguyên nhân chính gây ra viêm ruột hoại tử ở gà là do vi khuẩn Clostridium perfringens. Đây là loại vi khuẩn tồn tại tự nhiên trong đường ruột gà và tham gia vào quá trình tiêu hóa bình thường. Tuy nhiên, khi cân bằng sinh học trong ruột bị phá vỡ, Clostridium có thể sinh sôi nhanh chóng và tiết ra độc tố gây hoại tử ruột.
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ bùng phát bệnh gồm:
- Thay đổi đột ngột về thức ăn hoặc nước uống.
- Môi trường nuôi ẩm ướt, thiếu vệ sinh.
- Thời tiết khắc nghiệt, nóng ẩm hoặc lạnh đột ngột.
- Gà bị nhiễm các bệnh khác khiến hệ miễn dịch suy giảm.
Clostridium perfringens là loại vi khuẩn chịu nhiệt mạnh, có thể tồn tại tới 2 giờ trong nước sôi. Trong điều kiện thuận lợi, chúng có thể nhân đôi chỉ trong 7 phút. Khi số lượng vi khuẩn đạt ngưỡng nhất định, chúng tiết ra độc tố phá hủy niêm mạc ruột, gây hoại tử. Ở thể bệnh cấp tính, vi khuẩn có thể xâm nhập vào máu gây nhiễm trùng huyết, khiến gà chết chỉ sau 1–2 giờ.
Triệu chứng nhận biết bệnh viêm ruột hoại tử ở gà
Nguồn tin từ SV 388 cho biết: Triệu chứng đặc trưng nhất của bệnh viêm ruột hoại tử thường biểu hiện qua phân gà. Phân có thể lẫn máu, nhầy hoặc màu đỏ tươi như máu cá, đó là các phần niêm mạc ruột bị hoại tử. Ngoài ra, gà cũng có các biểu hiện toàn thân:
- Mào gà thâm tím, da dưới cánh hoặc các vùng không lông có màu thâm.
- Gà tiêu chảy nhiều, phân loãng, có mùi hôi nặng.
- Gà mệt mỏi, giảm ăn, kém tăng trọng.
- Trong trường hợp nặng, gà có thể đứng lảo đảo hoặc nằm liệt một chỗ.
Khi mổ khám, ruột gà thể hiện các nốt hoại tử nhỏ hoặc các dải xuất huyết rõ rệt. Ở thể nặng, một đoạn ruột có thể hoại tử toàn bộ, kèm theo dịch nhầy và mùi hôi nồng đặc trưng.
Thuốc và phương pháp điều trị viêm ruột hoại tử ở gà
Bệnh viêm ruột hoại tử ở gà không quá khó chữa nếu được phát hiện sớm. Tuy nhiên, cần kiểm tra xem gà có bị kết hợp với bệnh khác hay không, bởi khi ghép bệnh khác, quá trình điều trị sẽ phức tạp hơn. Với gà chỉ bị viêm ruột hoại tử, các bước điều trị gồm:
- Sử dụng kháng sinh chuyên trị, một số loại thường dùng: Oxytetracycline (OTC 50%), Doxycycline, Amoxicillin, BMD, Enrofloxacin. Liều lượng theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc bác sĩ thú y, thường trong 5–7 ngày hoặc đến khi triệu chứng hết hẳn.
- Bổ sung chất điện giải, vitamin tổng hợp, chất giải độc gan thận trong nước uống để hỗ trợ phục hồi sức khỏe và tăng cường miễn dịch.
- Trộn men tiêu hóa vào thức ăn để giúp gà tiêu hóa tốt, ổn định đường ruột.
- Dùng hỗn hợp tỏi: 100g tỏi giã nát ngâm với 10 lít nước, lọc nước trong cho gà uống, bã tỏi trộn vào thức ăn để kháng khuẩn tự nhiên, hỗ trợ tiêu hóa.
Các nghiên cứu cho thấy, thể mãn tính của bệnh chỉ gây chết khoảng 8% đàn gà nhưng vẫn làm giảm năng suất và tăng chi phí nuôi. Vì vậy, việc phát hiện và điều trị sớm là cực kỳ quan trọng.
Phòng bệnh viêm ruột hoại tử ở gà
Phòng bệnh luôn hiệu quả hơn chữa bệnh. Một số biện pháp phòng bệnh cần thực hiện:
- Duy trì vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, khô ráo, thoáng khí và hạn chế độ ẩm cao.
- Kiểm soát chất lượng thức ăn và nước uống, tránh thay đổi đột ngột.
- Tiêm phòng vắc-xin đầy đủ theo hướng dẫn của cơ quan thú y để tăng sức đề kháng cho gà.
- Thường xuyên theo dõi đàn gà, phát hiện sớm những con có dấu hiệu mệt mỏi, tiêu chảy để kịp thời cách ly và điều trị.
- Sử dụng men vi sinh hoặc chế phẩm hỗ trợ tiêu hóa định kỳ giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
Những lưu ý quan trọng khi gà bị viêm ruột hoại tử
Khi phát hiện gà có dấu hiệu bệnh, người nuôi cần:
- Cách ly ngay những con bệnh để tránh lây lan sang cả đàn.
- Không tự ý phối hợp nhiều loại thuốc kháng sinh nếu không có hướng dẫn chuyên môn, tránh nhờn thuốc hoặc gây tổn thương gan thận.
- Ghi chép đầy đủ thông tin về liều lượng thuốc, thời gian điều trị, tình trạng gà để điều chỉnh kịp thời.
- Liên hệ với bác sĩ thú y địa phương để được hướng dẫn chi tiết nếu bệnh diễn biến phức tạp hoặc lan rộng.
Bệnh viêm ruột hoại tử ở gà là bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu người nuôi chú ý đến vệ sinh chuồng trại, theo dõi sát sức khỏe đàn gà, duy trì chế độ dinh dưỡng ổn định và áp dụng đúng phác đồ điều trị. Nhận biết sớm các triệu chứng và điều trị kịp thời sẽ giúp giảm tỷ lệ chết, bảo vệ năng suất và giảm thiểu thiệt hại kinh tế cho người chăn nuôi.
Việc kết hợp biện pháp phòng bệnh và điều trị sớm sẽ giúp đàn gà khỏe mạnh, tăng trưởng ổn định, đồng thời giảm nguy cơ lây lan bệnh trong các trang trại nuôi gà công nghiệp hoặc hộ gia đình.
