Việt Nam là một trong những quốc gia có mức tổn thất sản xuất nông nghiệp cao nhất Châu Á, chiếm từ 9-30% tùy theo vùng miền và mùa vụ. Nhất là trong thời điểm nông sản khó xuất khẩu do ảnh hưởng của dịch Covid, vấn đề bảo quản nông sản đang là thách thức lớn đối với người dân. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn các biện pháp bảo quản nông sản để kéo dài thời gian bảo quản và giảm thiểu thiệt hại do nông sản bị hư hỏng.
Bảo quản nông sản là gì?
Việc bảo quản nông sản rất quan trọng vì nó ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm, đây là yếu tố quyết định đến giá nông sản.
Việc lưu trữ và vận chuyển có thể ảnh hưởng đến chất lượng của các sản phẩm nông nghiệp. Ví dụ, nếu một người nông dân vận chuyển sản phẩm của họ vào một ngày nóng, họ có nguy cơ làm hỏng sản phẩm do nhiệt độ cao. Điều này sẽ dẫn đến chất lượng sản phẩm thấp và lợi nhuận bán hàng thấp hơn.
Kỹ thuật bảo quản nông sản là gì?
Nguyên tắc cơ bản để giữ nông sản (trái cây và rau quả) tươi lâu hơn.
- Duy trì nhiệt độ : Trái cây và rau quả như dâu tây, rau lá xanh và thậm chí cả nấm được bảo quản tốt nhất bằng cách gói chúng trong báo và bảo quản trong tủ lạnh sạch ở nhiệt độ 5°C hoặc thấp hơn.
- Không có độ ẩm : Bảo quản rau ướt sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Rau phải được sấy khô trước khi bảo quản.
- Bảo quản một cách khôn ngoan : Để bảo quản ớt xanh, hãy cắt bỏ cuống và bảo quản trong túi có lỗ hoặc hộp đựng có điều hòa không khí . Bảo quản trong môi trường lạnh ở nhiệt độ 5°C hoặc thấp hơn.
- Sắp xếp trái cây : Bạn không bao giờ nên bảo quản các loại trái cây và rau củ khác nhau cùng nhau. Ethylene (thành phần hoạt tính làm chín trái cây) có thể tích tụ và khiến trái cây của bạn chín quá, dẫn đến lão hóa sớm.
Các biện pháp bảo quản nông sản
Phương pháp bảo quản kín
Giúp giữ cho các sản phẩm nông nghiệp ở trạng thái tiếp xúc với oxy tối đa. Không khí chứa tới 20% oxy. Oxy tiếp xúc với các sản phẩm nông nghiệp sẽ gây ra quá trình oxy hóa và làm hỏng các sản phẩm nông nghiệp. Niêm phong cũng có thể được hiểu là cách loại bỏ oxy trong môi trường lưu trữ.
Có hai cách để loại bỏ không khí và độ ẩm:
- Phương pháp phổ biến nhất là sử dụng chất hấp thụ oxy (hạt silica gel) khi đóng gói các sản phẩm nông nghiệp đã qua chế biến.
- Ngoài ra, một số sản phẩm sử dụng phương pháp chân không để loại bỏ oxy và độ ẩm. Phương pháp bảo quản kín giúp hạn chế sự phát triển của vi khuẩn và sinh vật có hại như nấm, …
Bảo quản nông sản bằng phương pháp làm lạnh
Phương pháp này có lẽ không còn xa lạ với mọi người, phương pháp làm lạnh là sử dụng nhiệt độ để ức chế quá trình chín của nông sản, từ đó giúp bảo quản nông sản được lâu hơn. Ngoài ra, phương pháp này còn hạn chế hư hỏng trong quá trình lưu trữ và vận chuyển.
Đối với mỗi loại nông sản, phạm vi nhiệt độ bảo quản sẽ khác nhau. Bảo quản ở nhiệt độ từ -10 độ C đến -30 độ C, vi khuẩn và sinh vật sẽ bị vô hiệu hóa hoàn toàn.
Nhược điểm của phương pháp bảo quản lạnh:
- Chi phí cao, đòi hỏi người vận hành có chuyên môn.
- Màu sắc và hương vị dễ bị ảnh hưởng và mất đi tính tự nhiên do nhiệt.
- Các sản phẩm nông nghiệp dễ bị mềm và hư hỏng nếu thu hoạch không đúng cách và ở nhiệt độ không phù hợp.
Bảo quản nông sản bằng phương pháp hấp thụ ethylene
Ethylene có tính chất kích thích sự sinh trưởng của tế bào thực vật, do đó làm tăng kích thước cây và kích thích sự hình thành hoa ở cây ăn quả.
Một tính chất quan trọng của khí ethylene là tác dụng kích thích quá trình chín của các loại trái cây có hô hấp đột ngột (climacteric) hoặc các loại trái cây chín sau thu hoạch, nghĩa là ngay cả sau khi thu hoạch, quá trình chín của chúng vẫn được duy trì, chẳng hạn như chuối, xoài, đu đủ, hồng, cà chua, v.v. Khí ethylene được sản sinh tự nhiên từ các sản phẩm nông nghiệp.
Khi khí ethylene được loại bỏ, nó sẽ làm tăng thời hạn sử dụng của các sản phẩm nông nghiệp.
Có thể sử dụng các gói hút ẩm silica gel trong túi đựng thực phẩm hoặc lắp đặt hệ thống lưu thông không khí một chiều để loại bỏ khí ethylene.
Bảo quản bằng túi kháng khuẩn
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại túi kháng khuẩn giúp tăng thời gian bảo quản nông sản như túi MAP,… giúp tăng thời gian bảo quản lên gấp 3 lần mà không làm thay đổi màu sắc, hương vị của nông sản.
Bảo quản bằng dung dịch nano bạc
Với sự phát triển của khoa học, chất bảo quản được sử dụng rộng rãi hiện nay. Tuy nhiên, mức độ độc hại cao và để lại dư lượng ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng. Nghiên cứu đang được tiến hành để tìm ra giải pháp thay thế an toàn hơn cho các sản phẩm hóa học hiện nay. Trong đó nano bạc là ứng cử viên tiềm năng có tính an toàn và hiệu quả cao.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng nano bạc giúp tăng thời hạn sử dụng của nông sản lên hơn 2 tháng so với nông sản không được xử lý bằng nano bạc.
Cụ thể, sau khi thu hoạch và làm sạch nông sản, chúng được ngâm trong dung dịch nano bạc 5 ppm trong 15 phút hoặc phun trực tiếp lên nông sản. Mục đích của việc ngâm hoặc phun nano bạc là để tiêu diệt vi khuẩn và nấm có hại, từ đó hạn chế nấm mốc, sâu bệnh và tăng thời hạn sử dụng.
Các yếu tố ảnh hưởng đến sản phẩm nông nghiệp
Để hiểu được quá trình bảo quản , trước tiên chúng ta phải hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến trọng lượng và chất lượng của sản phẩm nông nghiệp. Giảm trọng lượng và giảm chất lượng là hai lý do chính khiến sản phẩm nông nghiệp bị mất. Giảm trọng lượng có thể do nguyên nhân vật lý hoặc sinh học. Giảm chất lượng chủ yếu do quá trình hô hấp của sản phẩm nông nghiệp và hoạt động của vi sinh vật.
Trong các tác động trên, có 3 yếu tố cần đặc biệt chú ý là nhiệt độ, độ ẩm và không khí. Các yếu tố này ảnh hưởng trực tiếp đến sản phẩm nông nghiệp và thúc đẩy tác động của các yếu tố khác lên sản phẩm nông nghiệp. Đặc biệt, ảnh hưởng đến giá thành nông sản như giá cà phê, sầu riêng, tiêu, điều….
Nhà Bè Agri – Đơn vị cung cấp thiết bị nông nghiệp chuyên nghiệp, hiện đại
Nhà Bè Agri, ra đời từ năm 2013, là đơn vị dẫn đầu tại Việt Nam trong lĩnh vực cung cấp các giải pháp tưới tự động và dụng cụ làm vườn chuyên nghiệp. Chúng tôi phân phối đa dạng sản phẩm như hệ thống tưới nhỏ giọt, tưới phun sương, tưới phun mưa cùng các công cụ làm vườn chất lượng từ những thương hiệu nổi tiếng như Rivulis (Israel), DIG (USA), Seowon (Korea) và Cellfast (Poland).
Với mục tiêu tối ưu hóa hiệu quả nông nghiệp và cải thiện cảnh quan, Nhà Bè Agri cung cấp dịch vụ toàn diện từ tư vấn, khảo sát, thiết kế, cung ứng thiết bị đến lắp đặt hệ thống tưới. Sản phẩm của chúng tôi có mặt trên khắp cả nước, hỗ trợ nông dân và doanh nghiệp nâng cao năng suất với chi phí tối ưu.
Thông tin liên hệ:
- Địa chỉ: Số 20, Khu Biệt Thự Ngân Long, Đường Nguyễn Hữu Thọ, Xã Phước Kiển, Huyện Nhà Bè, TP. HCM
- Hotline: 0983 230 879
- Email: nhabeagri@gmail.com
- Website: nhabeagri.com
Việc áp dụng các biện pháp bảo quản nông sản không chỉ giúp kéo dài thời gian sử dụng mà còn đảm bảo chất lượng và giá trị kinh tế của sản phẩm. Từ làm lạnh, sấy khô, sử dụng hóa chất an toàn đến đóng gói chân không, mỗi phương pháp đều đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu hao hụt và đáp ứng nhu cầu thị trường. Để đạt hiệu quả tối ưu, người nông dân cần lựa chọn biện pháp phù hợp với loại nông sản và điều kiện cụ thể, góp phần phát triển nông nghiệp bền vững.
